Ông P.V.Đ. (60 tuổi, ngụ Tp.HCM) cho biết trước giờ bản thân chưa bao giờ đi khám bệnh, vì luôn nghĩ mình có sức khỏe tốt. Đến khi chân đau đến mức "muốn rụng rời" kèm sốt gần một tuần, bệnh nhân mới chịu tìm bác sĩ cầu cứu.
Qua siêu âm, một cơ sở y tế tuyến quận ghi nhận ông Đ. có bướu thận phải, nên chuyển bệnh nhân đến Bệnh viện Bình Dân. Tại đây, từ hình ảnh CT-scan và chụp MRI, bác sĩ phát hiện bướu thận phải của người đàn ông có kích thước lớn (80x40mm), đồng thời chồi bướu đã ăn lan, xuyên vào thành tĩnh mạch chủ dưới gây chít hẹp, khiến máu từ chân phải không chảy về tim được. Đây chính là lý do làm cho người bệnh đau chân dữ dội.
Tử vong nếu không phẫu thuật kịp thời
Bác sĩ chuyên khoa 2 Hồ Khánh Đức, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim-Mạch máu, Bệnh viện Bình Dân, cho biết ung thư thận có chồi bướu vào lòng tĩnh mạch chiếm 4-10% tổng số người bệnh. Nếu không điều trị, thời gian sống trung bình của người bệnh là 5 tháng. Tuy nhiên, trường hợp phát hiện muộn như ông Đ., các bác sĩ ước tính bệnh nhân khó giữ được tính mạng trong 2 tuần tiếp theo nếu không phẫu thuật do bướu sẽ lan dần về tim, lên phổi gây tắc nghẽn tuần hoàn.
Trước tình thế cấp bách, bệnh viện đã chủ trì hội chẩn toàn viện với sự tham gia của nhiều chuyên khoa để tìm phương án phẫu thuật tối ưu cứu sống người bệnh. Nhiều tình huống đã được đặt ra, trong đó, các bác sĩ tiên lượng khả năng phải thực hiện thay mới hoàn toàn một đoạn tĩnh mạch chủ dưới đã bị chồi bướu xâm lấn. Đây là một kỹ thuật khó, đòi hỏi bác sĩ có kinh nghiệm phẫu thuật mạch máu.
Bác sĩ Hồ Khánh Đức, cho biết thêm, sau khi chuyên khoa Tiết niệu dùng robot phẫu thuật cắt bỏ thận phải có bướu xâm lấn, chuyên khoa Mạch máu đã loại bỏ đoạn tĩnh mạch chủ có bướu di căn cho bệnh nhân.
Sau hơn 11 giờ nỗ lực của toàn bộ ê-kip, ca phẫu thuật thành công.
Hai ngày sau phẫu thuật, người bệnh đã vận động được tại giường. Ông Đ. được cắt chỉ ở ngày hậu phẫu thứ 7 và xuất viện vào ngày hậu phẫu thứ 10. Trước khi xuất viện, người bệnh được kiểm tra ống ghép và mạch máu lưu thông tốt, chức năng thận trái tốt. Sau khi vết thương ổn định, người bệnh sẽ tiếp tục các liệu trình hóa trị để loại trừ các tế bào ung thư và sử dụng thuốc chống đông để phòng ngừa huyết khối sau này.
Tiến sĩ - bác sĩ Phạm Phú Phát, Trưởng khoa Niệu A, Bệnh viện Bình Dân, chia sẻ hiện nay có thể phát hiện bướu thận giai đoạn sớm, khi bướu chỉ mới có kích thước khoảng 1-3cm bằng siêu âm ổ bụng. Khi phát hiện bướu ở giai đoạn sớm, việc cắt bướu bảo tồn thận sẽ rất thuận lợi và tiên lượng rất tốt cho người bệnh thay vì phát hiện muộn đến khi bướu đã xâm lấn hoặc di căn xa.
Bác sĩ khuyến cáo căn bệnh
Ngoài trường hợp nêu trên, các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân gần đây cũng thực hiện phẫu thuật thay đoạn tĩnh mạch chủ thành công cho một bệnh nhân bị tái phát ung thư tuyến thượng thận đã di căn, đứng trước nguy cơ tử vong. Đây cũng là một ca mang khối u tuyến thượng thận, có chồi bướu ăn lan phức tạp vào tĩnh mạch chủ rất hiếm gặp.
Các bác sĩ cho biết, trường hợp mắc căn bệnh trên với biểu hiện lâm sàng đau chân (như của ông Đ.) ít khi được ghi nhận. Thay vào đó, người bệnh thường đau vùng hông lưng, tiểu máu.
Khi không phát hiện sớm, bệnh nhân sẽ mất đi cơ hội điều trị triệt để, khiến khối u di căn xa gây nhiều biến chứng nghiêm trọng. Trong khi đó hiện nay, việc chẩn đoán từ khi bướu mới có kích thước 1-3cm có thể thực hiện qua siêu âm ổ bụng. Từ đó, bệnh nhân sẽ được cắt bướu bảo tồn thận và tiên lượng rất tốt.
Bác sĩ cảnh báo, người bệnh nếu có đau vùng hông lưng, tiểu khó, đau bụng, đau tức chân thì nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám. Ngay với người bệnh khỏe mạnh cũng nên đi siêu âm bụng mỗi năm, để kiểm tra những cơ quan trong ổ bụng như gan, mật, tụy, thận, bàng quang…
Những người trên 40 tuổi cũng nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện những bất thường mạch máu như xơ vữa động mạch, suy tĩnh mạch.
Các bác sĩ khuyến cáo người dân hạn chế các yếu tố nguy cơ ngăn chặn khả năng biến đổi gen kích thích gây ung thư thận. Đặc biệt, chuyên gia nhấn mạnh, người dân cần khám sức khỏe định kỳ, ít nhất mỗi năm một lần, tại các cơ sở y tế uy tín với máy móc tốt, chuyên gia y tế tay nghề cao. Trong đó cần chú trọng siêu âm bụng và thận để sớm phát hiện khối u. Bướu càng nhỏ càng khó phát hiện, gây khó khăn cho bác sĩ nhưng đây là giai đoạn vàng để điều trị bệnh.
Quỳnh Chi (t/h)
Bướu thận là một khối hoặc một nhóm tế bào phát triển bất thường trên thận. Bướu có kích thước đa dạng, có thể là bướu ác tính hoặc lành tính. Bướu thận lành tính chiếm 5% trong tổng số các u ở thận. Bướu lành gồm u tuyến thận, u tế bào hạt, u mạch cơ trơn mỡ thận, nang đơn thận.
Hiện y học học chưa xác định rõ nguyên nhân gây bướu thận. Vì thế, chưa có biện pháp phòng ngừa hữu hiệu. Với bướu thận lành tính, yếu tố nguy cơ mắc bệnh chủ yếu là nam giới, người có bệnh nền, cao tuổi. Với bướu thận ác tính, một số yếu tố nguy cơ được xác định có liên quan gồm: hút thuốc lá, tiếp xúc với các hóa chất sử dụng trong công nghệ dệt nhuộm, thép, quặng mỏ, sơn, nhựa, thuốc bảo vệ thực vật; béo phì (đặc biệt ở phụ nữ); tăng huyết áp; suy thận mạn đang lọc máu; viêm gan siêu vi C mạn tính; lạm dụng thuốc giảm đau nhóm kháng viêm non steroid.
U thận lành tính và ác tính thường không có triệu chứng, cả ở giai đoạn sớm của ung thư. Khi có triệu chứng đa phần kích thước u đã lớn chèn ép các cơ quan khác; hoặc bệnh đã ở giai đoạn muộn, tế bào ung thư xâm lấn, di căn sang các cơ quan khác.
Với ung thư thận, khoảng 30% người bệnh phát hiện tình cờ qua siêu âm bụng khi thăm khám sức khỏe định kỳ. Người bệnh cũng không có triệu chứng liên quan đến đường tiết niệu. 25% người bệnh có triệu chứng tiểu máu, đau hông lưng, đi khám và phát hiện. Ở giai đoạn muộn đến khám vì bụng to do khối u trồi lên chèn ép các cơ quan lân cận, bác sĩ Đức cảnh tỉnh.
